Diaspora është thesari i Shqipërisë. Me plotë kuptimin e fjalës, diaspora është një nga kollonat kryesore që ka mbajtur dhe mban në këmbë shtëpinë e shqipëtarëve, Shqipërinë. Përgjatë viteve ajo ka ka formësur vetë historinë. Duke kontribuar në luftën për pavarësi dhe duke ndërtuar dinjitetin e shqiptarëve në arenën ndërkombetare. Sot diaspora është aktor kryesor në nevojën për pavarësi ekonomike që ka vendi ynë. Sipas një studimi të publikuar në vitin 2010 nga J.H. Zanker, remitancat apo dërgesat financiare të diasporës shqipëtare përbënin pothuajse 15% të PBB-së së Shqipërisë(1).
E përkthyer në shifra, ky përqindësh ishte pesë herë më shumë se investimet e huaja direkte dhe tre herë më shumë se ndihmat zyrtare për zhvillimin e ekonomisë. Shifra këto të viteve 1992 – 2004 ku dërgesat u rritën nga 150 milion euro në 1 miliard euro në vitin 2004. Në këtë periudhë, 68.6% e emigrantëve shqiptarë dërgonin një pjesë të të ardhurave të tyre në Shqipëri. Ky shembull është një tregues i qartë rreth rëndësisë që ka patur dhe ka diaspora shqiptare në lehtësimin e varfërisë dhe financimin e defiçiteve trgtare në vëndin amë. Këto shifra kanë pësuar një kurbë progresive edhe vitet e fundit.
Bazuar në një tjetër studim,“Shqipëria renditet në mesin e vendeve me një varësi të lartë nga remitancat. Sidoqoftë, për shkak të informalitetit të dërgesave, ka shumë ekonomistë që sugjerojnë se numri është shumë më i lartë; disa vlerësojnë se 25% e PBB-së shqiptare është duke u mbështetur në dërgesa”(2).
Duke marrë parasysh peshën e madhe që të ardhurat e diasporës kanë në atdhe, i tillë duhet të jetë edhe ndikimi i saj në zhvillimet politike dhe jo vetëm. Diaspora duhet të jetë një strukturë e mirëkonsoliduar dhe e pavarur politikisht. Si e tillë, ajo duhet të ketë një rol madhor në vendimmarrjen e politikave të brendshme dhe jo vetëm. Pavarësisht kontributit financiar që ajo jep, diaspora është zgjidhja e vetme për atë që konsiderohet si “brain drain” apo ikja e trurit nga vendi amë. Për faktin se një pjesë e konsiderueshme e diasporës është edukuar dhe formuar profesionalisht jashtë Shqipërisë niveli dhe eksperienca e tyre intelektuale do mbushte boshllëqet profesionale me të cilat përballet Shqipëria.
Bazuar tek të dhëna të tilla është formësuar “Strategjia Kombëtare e Diasporës dhe Plani i Veprimit 2018 – 2024”. Strategji e cila ka si qëllim konsiderimin e Shqipërisë si një shtet të aftë në menaxhimin e valëve të migracionit. Në bazë të përmbushjes së kësaj strategjie është ndërtuar Këshilli Koordinues i Diasporës me synimin e ndërtimit të urave lidhëse me vendin amë dhe përmirësimin e imazhit të Shqipërisë. Ky këshill përbëhet nga përfaqësues shqiptarë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Bashkimi Evropian, Britania e Madhe, Kanadaja, Turqia dhe Australia.
Pyetjet që lindin natyrshëm janë se cili duhet të jetë kontributi i KKD-së rreth zhvillimeve politike dhe vendimmarrëse në Shqipëri? Cila duhet të jetë përgjegjësia e këshillit në kohë krizash politike si në rastin e zhvillimeve të fundit? Po e ardhmja e KKD-së?
Kordinuesit e diasporës dhe vetë këshilli në tërësi duhet të jenë neutral në pikpamjet e tyre politike dhe gjakftohtë në proçeset e vendimmarrjes. Këta përfaqësues duhet të kenë në interesin e tyre të vetëm përfaqësimin sa më të denjë të diasporës. Në këtë mënyrë ata duhet të largohen nga promovimi apo marketingu politik dhe të fokusohen në promovimin e shtetit amë dhe jo të institucioneve politikëbërëse të cilido kahu politik qofshin.
KKD-ja duhet të lobojë me mjete demokratike pranë institucioneve të vendit amë rreth të drejtave të diasporës. Këtu vlen të përmendim të drejtën për të votuar, për edukim kulturor e gjuhësor, për mbështetje administrative e financiare etj…
Njëkohësisht KKD-ja duhet të lobojë për prezencën e diasporës në vendimmarrjen politike në Shqipëri dhe pasjen e përfaqësuesve në parlament. Në këtë mënyrë KKD-ja dhe diaspora në tërësi do ta kenë akoma më të lehtë përfshirjen dhe dënimin e akteve anti-kushtetuese dhe anti-ligjore në Shqipëri të cilat kërcënojnë demokracinë dhe jetën e shqiptarëve.
Në rastin e zhvillimeve të fundit KKD-ja duhet të organizojë vazhdimisht diasporën nëpërmjet proçeseve demokratike për të kundërshtuar çdo akt anti-demokratik të partive politike në Shqipëri. Firmosja e peticioneve, organizimi i protestave paqësore përballë Ambasadave të Shqipërisë në botë, informimi neutral, dhe bërja thirrje ndaj mediave dhe institucioneve ndërkombëtare do ishin disa nga mjetet demokratike për të përballuar këto kriza.
Duke vepruar kështu KKD-ja do të konsolidojë statusin e saj si të pavarur, de facto dhe de jure. Fitimi i besueshmërisë së shqipëtarëve do bënte të mundur që KKD-ja të jetë një institucion përfaqësues tërësisht i pavarur dhe i mbështetur financiarisht nga vetë diaspora shqipëtare. Në këtë mënyrë kordinuesit e sotëm dhe të ardhshëm të diasporës do të ishin larg çdo ndikimi politik apo dëshire për përfitim të hapësirës dhe influencës personale. Nga ana tjetër kjo formë pavarësie do mundësonte propozimin dhe përzgjedhjen demokratike me votim të kordinuesve të diasporës nga vetë shqipëtarët e diasporës.
Ardit Kuqa, është i apasionuar pas edukimit dhe sipërmarrjes. Atij i pëlqen ta sfidojë veten me gjëra të reja. Arditi ka studiuar Marrëdhënie Ndërkombëtare, Studime Europiane dhe Inxhinjeri Biznesi. Punon si menaxher dhe drejtues projektesh në NGO të ndryshme në Paris, Francë. Ai është CEO i LexoTani dhe disa nismave të tjera.
Kontakto: [email protected]
[1] H. Zanker, (2010). “Modest expectations: Causes and effects of migration on migrant households in source countries”.
[1] M. Musabelliu (2019). “Albania social briefing: Albanian diaspora – an essential social stronghold for the entire nation”.
